Ostatnie 10 lat PRL na UW (kalendarium oporu)
Za http://www.buw.uw.edu.pl
(teksty w cudzysłowie są cytatami z publikacji wymienionych na końcu Załącznika 1)
1980
24 września
24 października
10 listopada
20 grudnia
-
Na walnym zebraniu NSZZ „Solidarność” UW delegaci wydziałowi wybrali Komisję Zakładową oraz jej Prezydium w składzie: Maciej Geller, przewodniczący i 40 członków. Skład Prezydium KZ: Janusz Grzelak, Waldemar Jakubiak, Aleksandra Jaworowska, Stanisław Krukowski, Stanisław Kulisz, Krzysztof Laskowski, Janusz Onyszkiewicz, Tomasz Stankiewicz, Tomasz Umiński, Jerzy Wocial.
grudzień 1980 r. – grudzień 1981 r.
-
Działalność komisji pod kierunkiem prof. Tomasza Stankiewicza w sprawie przywrócenia do pracy niesłusznie zwolnionych po marcu 1968 r.
-
Projekt ustawy o szkolnictwie wyższym autorstwa: Janusza Grzelaka, Teresy Dąbek-Wirgowej, Michała Nawrockiego.
1981
8 marca
marzec
3 maja
13 grudnia
-
Rektor UW prof. Henryk Samsonowicz zawiesił zajęcia na UW o godz. 15.00 „zanim zrobił to rząd”.
-
Wiec studentów z udziałem ok. 1,5 tysiąca osób, na którym potępiono wprowadzenie stanu wojennego.
-
„Komitet Strajkowy otrzymał zezwolenie na stały pobyt w Pałacu Kazimierzowskim”. Komitet zabezpieczał dokumenty Komisji Zakładowej, zorganizował kontakty z zakładami pracy.
13 grudnia 1981 - 22 lipca 1984 r.
-
Działalność związkowa w stanie wojennym: organizacja Biura Informacji, druk ulotek, praca tajnych komisji, organizacja sieci łączności i kolportażu, zbieranie składek, wypłacanie zapomóg, organizacja „akcji sprzeciwu”.
-
Ok. 450 pracowników i studentów UW zostało poddanych różnym formom represji: internowaniu, aresztom, rewizjom, przesłuchaniom, odpowiadało przed kolegiami orzekającymi.
14 grudnia
-
„Około godziny 10 rektor zbiera dziekanów (jeśli pamiętać, że telefony nie działały, a Uniwersytet jest rozproszony po całej Warszawie, nie było to proste) i innych pracowników UW w sali Senatu”.
-
Do zebranych władz uczelni „napływa wiadomość o gromadzeniu się studentów w Audytorium Maximum i rektor wychodzi do studentów”.
-
Na spotkaniu z rektorem zdecydowano o dyżurach pracowników.
-
Dyrektor administracyjny Witold Osakiewicz komunikuje o codziennych (o 15.15) „odprawach administracji”.
15 grudnia
18 grudnia
-
Na spotkaniu z dziekanami rektor prof. Henryk Samsonowicz wymienił źródła napięć: „nurtujące ludzi wątpliwości co do zasadności wprowadzenia stanu wojennego; po drugie, niepokój o los pozbawionych wolności (jest ich prawdopodobnie 24 do 29 internowanych i 5 aresztowanych); po trzecie, niejasny status działania UW i brak kontaktów ze studentami”.
1982
7 stycznia
1 lutego
8 lutego
-
Wznowienie zajęć w UW.
-
Minister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, prof. Benon Miśkiewicz, mianuje na stanowisko rektora UW prof. Kazimierza Dobrowolskiego.
-
„Rektor K. Dobrowolski zadeklarował, że nie będzie przeprowadzał weryfikacji, że będzie starał się o uwolnienie internowanych, że zmiany organizacyjne dokonywać będzie na wniosek wydziałów. Jednocześnie oświadczył, że musi być lojalny wobec władz, które go mianowały. Społeczność akademicka uznała taką podwójną lojalność na niemożliwą”.
-
Dziekani 12 wydziałów UW złożyli protest do ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki w związku z odwołaniem dotychczasowego rektora UW prof. Henryka Samsonowicza. „Podpisali go dziekani wszystkich wydziałów (oprócz pedagogiki, historii, rusycystyki i ekonomii). Ten sam tekst uchwalony jest jako oficjalny protest przez poszczególne Rady wydziałów podpisywany przez prodziekanów oraz – masowo – przez pracowników i studentów”.
7 kwietnia
-
Minister Benon Miśkiewicz, odwołuje ze stanowiska rektora UW prof. Henryka Samsonowicza, „kiedy rektor Samsonowicz po raz kolejny odmówił zgody na <weryfikację> pracowników naukowych i relegowanie studentów”.
12 kwietnia
-
Piętnastominutowa demonstracja studentów, domagających się pozostawienia prof. Henryka Samsonowicza na stanowisku rektora UW. Ponad 1000 studentów złożyło podpisy pod petycją, protestując przeciw odwołaniu prof. Samsonowicza ze stanowiska rektora UW.
15 – 24 kwietnia
-
„W obronie wyrzuconego rektora i statusu Uniwersytetu pracownicy i studenci podjęli akcję strajkową: o godz. 12 gromadzą się na 15 minut na korytarzu i klatkach schodowych”. W BUW protest przybrał inną formę. Bibliotekarze z Czytelni Głównej, Wypożyczalni Miejscowej oraz z Księgozbioru Dydaktycznego przez 15 min. nie obsługiwali czytelników. Zakładali opaski biało-czerwone i stali na stanowiskach pracy. Bibliotekarze pracujący w pokojach stawali tłumnie na galerii drugiego piętra. Niektórzy schodzili do kolegów protestujących czynnie, żeby wesprzeć ich swoją obecnością.
16 kwietnia
-
Na Wydziale Geologii zorganizowano demonstrację studentów w sprawie uwolnienia osób internowanych.
-
Na Wydziale Neofilologii zorganizowano otwarte zebranie Rady Wydziału, w którym wzięło udział 300 osób. Zebranie przerodziło się w demonstrację przeciwko odwołaniu prof. Samsonowicza ze stanowiska rektora UW.
-
Rady Wydziałów: Chemii, Fizyki, Geografii, Historycznego, Matematyki, Informatyki i Mechaniki, Polonistyki, Psychologii podjęły uchwały protestacyjne przeciwko odwołaniu prof. Samsonowicza ze stanowiska rektora UW.
20 kwietnia
21 kwietnia
26 kwietnia
-
Na Wydziale Neofilologii studenci przerwali zajęcia i pomimo zakazu zgromadzeń zorganizowali demonstrację przeciwko odwołaniu prof. Samsonowicza ze stanowiska rektora UW.
-
Na Wydziale Historycznym część studentów zaczęła nosić biało-czerwone opaski, protestując w ten sposób przeciwko odwołaniu prof. Samsonowicza ze stanowiska rektora UW.
-
Na Wydziale Chemii 40 pracowników naukowych przerwało na 15 minut zajęcia, protestując w ten sposób przeciwko odwołaniu prof. Samsonowicza ze stanowiska rektora UW.
kwiecień - maj
-
Członkowie „Solidarności” na UW kolportują ulotkę [Zasady postępowania pracownika nauki w czasie trwania stanu wojennego] wzywającą do bojkotu nominowanych władz uczelni. „[...] Celem bojkotu jest spowodowanie, by owoce kolaboracji stały się tak gorzkie, by nie warto było po nie sięgać. […] W stosunku do nominowanych władz uczelni proponuje się następujące zasady postępowania: posługiwanie się wyłącznie tytułem naukowym nominata, nienawiązywanie współpracy naukowej, nieutrzymywanie stosunków towarzyskich [...], nieuczestniczenie w żadnych uroczystościach akademickich z udziałem nominowanych władz. Sformalizowane zostały również reguły zachowania w życiu publicznym: nie przyjmowanie żadnych odznaczeń i nagród państwowych, odmawianie udziału w programach RTV i publikacji w prasie oficjalnej [...], niefirmowanie swoim nazwiskiem żadnych ciał powołanych przez władze stanu wojennego”.
-
Akademicki Ruch Samoobrony zaapelował do wszystkich uczelni w kraju, by przyjęły formy oporu proponowane przez „Solidarność” UW.
1 maja
-
„Ok. godz. 11.30 przed wejściem na teren UW zebrała się grupa 800 osób, wznoszono wrogie okrzyki i hasła. Następnie tłum, którego liczebność wzrosła do ok. 2 tysięcy osób, ruszył w kierunku ulicy Królewskiej, podczas przemarszu niszczono dekoracje pierwszomajowe”.
3 maja
-
„Grupa 70 pracowników naukowych UW ok. godz. 14.00 na terenie Ogrodu Botanicznego złożyła wieniec na kamieniu węgielnym Świątyni Narodowej z szarfą opatrzoną napisem Pracownicy UW w hołdzie demokracji”.
-
Funkcjonariusze ZOMO ostrzeliwali pociskami z gazem łzawiącym dziedziniec UW.
10 maja
-
Senat UW powołuje Komisję Senacką d/s Osób Pozbawionych Wolności, której przewodniczącą zostaje doc. dr hab. Jadwiga Puzynina, a sekretarzem doc. dr hab. Joanna Mantel-Niećko.
-
Rektor UW, prof. Kazimierz Dobrowolski, przedstawił na spotkaniu z dziekanami wytyczne Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki wobec uczestniczących w demonstracjach [„studentów - zawiesić, po wyroku usunąć, kadrę zaś zweryfikować”].
-
W styczniu 1983 r. Ministerstwo Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki wydało Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania wobec pracowników szkół wyższych i studentów zakłócających ład i porządek w okresie zawieszenia stanu wojennego – par. 1. – „w razie ukarania nauczyciela akademickiego lub studenta prawomocnym orzeczeniem sądu lub kolegium do spraw wykroczeń [...] rektor szkoły wyższej odpowiednio: pkt 1. – rozwiązuje z pracownikiem stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika”; pkt 3 – „skreśla studenta z listy studentów” [Dz. U. 1983 nr 2 poz. 16].
13 maja
-
Piętnastominutowe demonstracje na UW na apel Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej.
-
„Na dziedzińcu UW o godzinie 12.00 zebrała się na okres pół godziny grupa 2 tysięcy studentów”.
-
Władza internowała trzech dziekanów UW:
- doc. Joannę Mantel-Niećko, do 15 lutego dziekana Wydziału Neofilologii,
- doc. Jadwigę Puzyninę, dziekana Wydziału Polonistyki,
- doc. Hannę Świdę-Ziębę, dyrektora Instytutu Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji.
14 maja
-
· Nadzwyczajne posiedzenie Komisji Senackiej d/s Osób Pozbawionych Wolności, mające na celu przygotowanie dla rektora, prof. Kazimierza Dobrowolskiego, projektu wystąpienia o uwolnienie internowanych trzech dziekanów.
17 maja
-
Senat UW podjął uchwałę domagającą się natychmiastowego zwolnienia zatrzymanych w dniu 13 maja 1982 r. trzech dziekanów UW: doc. Joanny Mantel-Niećko, doc. Jadwigi Puzyniny, doc. Hanny Świdy-Zięby.
-
Uchylenie internowania wobec doc. Jadwigi Puzyniny i doc. Hanny Świdy-Zięby.
22 maja
20 czerwca
-
Ministerstwo Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki nakazało przeprowadzenie weryfikacji nauczycieli akademickich. „Solidarność” UW zaapelowała do społeczności akademickiej: „Nie ulega wątpliwości, że akcja weryfikacji przeprowadzana jest po to, by usunąć z uczelni z przyczyn politycznych część naszej akademickiej społeczności. Po stronie władz jest siła. Po naszej stronie poczucie [...] godności i międzyludzka solidarność”.
6 lipca
29 września
-
Stanowisko Senatu UW potępiające postanowienia Uchwały nr 189 Rady Ministrów wraz z wytycznymi ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki, które nakazywały rektorom „w imię ładu i porządku” skreślenie z listy studentów skazanych na mocy dekretu o stanie wojennym.
25 października
10 listopada
-
Manifestacje na UW w rocznicę rejestracji NSZZ „Solidarność”. „Na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego skandowano różne hasła, np.: „Uwolnić Wałęsę”, „Uwolnić Bujaka”, <Solidarność> zwycięży”, „Nowe związki na Powązki” (relacja SB).
-
„O godz. 12.00 – 15-minutowy wiec studentów i pracowników przed BUW-em. Okrzyki „S. żyje”, „Wronie związki na Powązki”, ”Uwolnić Lecha wsadzić Wojciecha”. Wiec odbył się mimo gróźb użycia ZOMO” (relacja prasy podziemnej).
-
Strajk na Wydziale Psychologii – „od 9.00 zebranie w auli (ogromna frekwencja), podczas którego dyskutowano o roli inteligencji we współczesnych polskich realiach, o zasadności badań i ekspertyz psychologicznych […], deformacji danych i manipulacji informacjami. O 11.00 przed tablicą (napis „S”, portret Wałęsy, hasło „Uwolnić internowanych i więzionych”) odśpiewano Hymn i złożono kwiaty.”
-
„Ministerstwo zażądało od rektora UW dokładnego opisu akcji protestacyjnych na uczelni”.
11 listopada
-
„Rektor zwołał wszystkich dziekanów zobowiązując ich do odpowiedzi na pytania: czy na terenie szkoły były przerwy w zajęciach, czy pracownicy i studenci uczestniczyli w proteście przed BUW-em, jakie zajęcia nie odbyły się, jak dziekan ocenia sytuację 10 listopada, jakie konsekwencje wyciągnie wobec kadry i studentów. Dziekani Wydziałów Psychologii, Filozofii i Socjologii (Grzelak, Ochocki, Szacki) odmówili odpowiedzi. W związku z tym rektor powołał komisję dochodzeniową w składzie: przew. Kałużyński (prorektor), Jankowski (filozofia), Wojnar-Sujecka (socjologia), Strelau (psychologia), Stembrowicz (prawo).”
15 listopada
· zawiesił zajęcia ma Wydziale Psychologii i w Instytucie Socjologii,
· zawiesił prof. Jerzego Szackiego w funkcji dziekana Wydziału Filozofii i Socjologii,
· zawiesił doc. Janusza Grzelaka w funkcji dziekana Wydziału Psychologii,
16 listopada
-
„Odbyło się spotkanie rektora Dobrowolskiego z komisją i pracownikami Instytutu Psychologii. Rektor odczytał wszystkie postanowienia i stwierdził „...państwo są sami za to winni (...) to było poniżej godności akademickiej (...) alternatywą było zawieszenia całego UW”. Dziekani w swoich wypowiedziach dobitnie podkreślali, że „zadaniem nauczyciela akademickiego jest obrona studentów przed represjami”, że czują się „całkowicie odpowiedzialni za studentów”. Reakcją rektora była groźba skierowania wniosków do Komisji Dyscyplinarnej.
25 listopada
19838 marca
10 marca 1983 r.
18 maja
-
„Senat Uniwersytetu Warszawskiego uznał (45 głosami na 66), że zarządzenie ministra nauki, szkolnictwa wyższego i techniki o weryfikacji kadry kierowniczej uczelni nie ma podstaw prawnych i minister przekroczył tu swoje kompetencje. Komisja senacka zgłosiła projekt listu domagającego się przyznania odrębnego statusu więźniom politycznym. Senat listu nie wysłał, postanowił natomiast (34 głosami na 66) wyłonić delegację do ministra sprawiedliwości prof. Zawadzkiego – również pracownika UW – i w zależności od przebiegu rozmowy podjąć decyzję o liście. Dyskutowano również o poręczeniu za Macieja Jankowskiego, senatora UW z ramienia robotników, członka Komisji Krajowej NSZZ „S”, aresztowanego 27 IV. Od 2 V ma on sankcję prokuratorską. Poręczenie obiecał złożyć – w imieniu Senatu – rektor Dobrowolski”.
29 czerwca - 6 lipca
-
Na posiedzeniu Senatu UW „ rektor udzielił informacji na temat represji politycznych w stosunku do UW: od 13 XII 81 do 27 VI 83 internowano 53 osoby, aresztowano 53, zatrzymano 117. Obecnie w areszcie śledczym przebywa 11 osób. Żaden student nie został relegowany, żaden pracownik nie stracił pracy”.
-
„Senacka komisja ds. statusu więźnia politycznego złożyła sprawozdanie ze swych rozmów z ministrem Zawadzkim, który stwierdził, że nie widzi możliwości wprowadzenia takiego statusu do polskiego prawa karnego [...] Senat postanowił wystosować list do ministra Zawadzkiego, w którym wnosi o wprowadzenie statusu więźnia politycznego. (Z opinii Wydziału Prawa UW: „ przestępstwem politycznym nie jest popełniony czyn, lecz ocena tego czynu przez aktualną władzę”).
-
Rektor prof. Kazimierz Dobrowolski „przedstawił wyniki oceny kadry dziekańskiej. Znakomita większość dziekanów nie stawiła się na rozmowy z komisją weryfikacyjną”.
6 lipca
grudzień
-
„Student UW, który usiłował przeszkodzić w zniszczeniu plakatu z gratulacjami dla L. Wałęsy z okazji Nagrody Nobla, został skazany na 6 mies. w zawieszeniu i grzywnę. Plakat zrywał szef zabezpieczenia Uniwersytetu Warszawskiego, J. Topolski”.
-
„TKZ „S” [Tymczasowy Komitet Zakładowy „Solidarność”] jednego z wydziałów Uniwersytetu Warszawskiego ufundował ze składek członkowskich półroczne stypendium twórcze w wysokości 10 tys. zł miesięcznie i przekazał je plastykowi, cieszącemu się uznaniem środowiska”.
21 grudnia
1984
18 stycznia – 1 marca
29 lutego
-
„W pomieszczeniu Koła Sekcji Penitencjarnej Wydziału Prawa skonfiskowano adresowany do Sądu Wojewódzkiego list w sprawie Pałubickiego”. [Janusz Pałubicki, przewodniczący wielkopolskiego Konspiracyjnego Zarządu Regionu „Solidarności”. Od 5 grudnia 1983 r. w Zakładzie Karnym w Strzelinie prowadził trwający 104 dni strajk głodowy, w trakcie którego był przymusowo dokarmiany.]
7 marca
-
„Z lokalu Międzywydziałowego Koła Naukowego „Wiedza” SB zabrała list w sprawie Demidowa skierowany do Krajowej Konferencji Delegatów PZPR”. [Zbigniew Demidow, dr nauk prawnych, pracownik CHCB „Budimex-Cekop”, autor Raportu o sytuacji na budowach w Libii. Za ten raport szykanowany, m.in. poddawany badaniom psychiatrycznym].
8 marca
-
Odmowa zarejestrowania Towarzystwa Naukowego UW przez prezydenta Warszawy. Utrzymana w mocy przez ministra spraw wewnętrznych decyzją z 11 maja 1984 r.
-
„W rocznicę Marca 68 na Uniwersytecie Warszawskim „S” kolportowała ulotki, pod pamiątkową tablicą składano kwiaty i palono znicze. SB-cy robili zdjęcia”.
22 marca
-
Minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki uznał wybory uzupełniające do Senatu UW za nieważne i, mimo wykazania przez prawników i Komisję Wyborczą UW bezpodstawności zarzutów, podtrzymał wcześniejszą decyzję.
-
Dyrektor H. Krukowski z ministerstwa nauki, szkolnictwa wyższego i techniki w piśmie do rektora przedstawił „cztery zarzuty próbując unieważnić wybory na UW”.
30 marca
-
Rektor UW, prof. Kazimierz Dobrowolski, „przedstawił Senatowi (w uzupełnionym składzie) pismo H. Krukowskiego z ministerstwa. Rektor […] poinformował też, że wraz z prawnikami i przedstawicielami Komisji Wyborczej przygotuje odpowiedź, po czym zamknął obrady i wyszedł [...] ministerstwo nie ma prawa unieważnić wyborów na uczelni [...] Rektor złożył kilka sprzecznych deklaracji, że zwoła Senat po wyjaśnieniu sprawy, że nie wie, w jakim składzie ma go zwołać”.
marzec/kwiecień
-
„Profesorowie i docenci Uniwersytetu Warszawskiego skierowali imiennie do 36 posłów PRL listy apelując do nich, by podjęli inicjatywy niezbędne dla poprawy sytuacji więźniów politycznych, z zwłaszcza dla zapewnienia im odrębnego statusu. Listy podpisało 32 uczonych”.
2-7 maja
-
„Kolegium Elektorów Uniwersytetu Warszawskiego wybrało rektorem prof. Klemensa Szaniawskiego z Instytutu Filozofii, przed 13 XII 1981 przewodniczącego Komitetu Porozumiewawczego Środowisk Twórczych i Naukowych.” [Wyniki: prof. Klemens Szaniawski – 204 głosy, prof. Kazimierz Dobrowolski – 60 głosów].
-
„W głosowaniu indykacyjnym głosowano również na prof. Samsonowicza, chociaż wyjechał służbowo za granicę i nie zamierzał kandydować, oddane nań głosy były więc wyrazem szacunku elektorów. […] Rektor Szaniawski ma objąć swe obowiązki 11 IX br.”
9 maja
14 maja
15 maja
-
„Urban na konferencji prasowej oświadczył, że minister jeszcze nie zajął stanowiska, zaś wybór prof. Szaniawskiego ma zabarwienie polityczne, gdyż rektor-elekt był przewodniczącym „opozycyjnego i nie uznawanego przez władze ugrupowania [mowa o Komitecie Porozumiewawczym Stowarzyszeń Twórczych i Naukowych] i zawsze „zaciekle zwalczał politykę państwa”.
16 maja
21 maja
-
„Prezydium Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego odrzuciło wniosek ministra o zgłoszenie sprzeciwu wobec wyboru prof. Szaniawskiego”.
-
Prezes Rady Ministrów uchylił uchwałę Prezydium Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego o szczególnej regulacji prawnej w okresie przezwyciężania kryzysu społeczno-ekonomicznego oraz zmianie niektórych ustaw – Dz.U.1983 nr 30 poz. 176 – „Prezes Rady Ministrów na wniosek właściwego ministra może uchylić sprzeczną z prawem lub interesem społecznym uchwałę Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego”.
-
Minister Benon Miśkiewicz, „tego samego dnia powiadomił uczelnię o unieważnieniu wyboru rektora”.
-
Minister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki zawiesił uprawnienia Kolegium Elektorów UW na okres 6 miesięcy za ”podejmowanie działań niezgodnych z interesem społecznym” zgodnie z art. 13 ust.2 cytowanej wyżej ustawy: „Minister sprawujący nadzór nad szkołą wyższą [... ] w razie podejmowania działań przez organy szkoły niezgodnych z prawem lub interesem społecznym [...] może zawiesić uprawnienia stanowiące kolegialnych organów szkoły wyższej [... ] przekazując te uprawnienia - odpowiednim organom jednoosobowym”
-
Minister Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki odrzucił dymisję rektora UW prof. Kazimierza Dobrowolskiego.
koniec maja
23 października
-
„Na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego 23 X o 12ej zebrało się ok. 300 osób. Dr Jerzy Wocial odczytał apel Seweryna Jaworskiego i oświadczenie społeczności akademickiej o porwaniu ks. Jerzego Popiełuszki”.
-
„Spotkanie to zostało przedstawione przez rektora Dobrowolskiego jako nielegalne zgromadzenie, które ma on obowiązek zlikwidować, a organizatorów, wymienionych na podstawie donosu ubeka zatrudnionego w administracji, pociągnąć do odpowiedzialności”.
24 października
-
„Senat UW 24 X podjął uchwałę, potępiającą akty terroru. I w tym dniu przed Biblioteką UW ok. 300 osób modliło się w milczeniu”.
-
„Po ogłoszeniu informacji o śmierci ks. Popiełuszki z samego rana na dziedzińcu Uniwersytetu ustawiony został czarny, żelazny krzyż, przed którym zaciągnięto pracowniczo-studenckie warty. Na murku okalającym krzyż pojawiły się natychmiast kwiaty i znicze. [...] W dniu pogrzebu został przeniesiony do kościoła św. Stanisława Kostki i ustawiony nad grobem. Stał tak aż do chwili wybudowania grobowca”.
-
„W następnych dniach przed Biblioteką Uniwersytecką modliło się w milczeniu kilkaset osób. 26 X rektor UW wniósł sprawę dr Wociala do rzecznika dyscyplinarnego, a dyrektor administracyjny ukarał Macieja Jankowskiego (pracownika UW, członka KK „Solidarności”) naganą za wystąpienie na czwartkowym zgromadzeniu. Jednocześnie władze uczelni zabroniły pracownikom uczestniczenia w spotkaniach na dziedzińcu, jednak wśród 1000 zebranych było ich wielu”.
3 grudnia
-
„Kolegium Elektorów Uniwersytetu Warszawskiego wybrało rektorem-elektem prof. Grzegorza Białkowskiego, wybitnego fizyka. Wiosną br., jako wybrany przez Senat przewodniczący Uniwersyteckiej Komisji Wyborczej, nadzorował on elekcję prof. Szaniawskiego, zawetowanego później przez władzę”.
-
· „Wystarczyła jedna tura głosowania, w której za prof. Białkowskim opowiedziało się 163 z 232 elektorów”.
1985
luty
-
Wyniki referendum wśród pracowników UW: „za wprowadzeniem mianowania władz uczelni przez ministra opowiada się blisko 10 %. Sprzeciw wobec likwidacji samorządu studenckiego deklaruje 86 %. Największy opór (90 %) wywołuje perspektywa zwolnienia z pracy nauczycieli lub relegowania studentów bez postępowania dyscyplinarnego”.
-
Wyniki referendum wśród studentów UW: „poszczególne pomysły rządu odrzuciło od 97,6 do 98,8 %”.
-
Za przykładem senatu UW referenda odbyły się we wszystkich dużych uczelniach w kraju.
-
Z „Przeglądu Katolickiego” „zdjęto w całości protest Senatu UW przeciwko nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym”.
-
Uchwała Senatu UW przeciwko „natychmiastowemu zwolnieniu z pracy na UAM prof. Leszka Nowaka bez rozpatrzenia tej sprawy w normalnym trybie przez komisję dyscyplinarną”.
15 lutego
4 marca
- „Na Uniwersytecie Warszawskim specjalna Komisja Senatu zorganizowała panel, w którym o ustawie dyskutować mieli zwolennicy i przeciwnicy nowelizacji. Impreza była jednak mocno zagrożona: nowo wybrany rektor prof. Białkowski dwukrotnie usłyszał w ministerstwie, że na UW za dużo w tej sprawie hałasu, [...] drugą przyczyną był brak zwolenników nowelizacji, chętnych do publicznych występów.”
28 maja
-
„Na uczelniach – wspólny front przeciwko nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym. Nadal organizowane są wiece, protestują ciała kolegialne i studenci, przy czym apele zwrócone są nie tylko do instytucji państwowych, ale też do innych grup pracowniczych w poczuciu wspólnych interesów i żądań. I tak Uczelniane Przedstawicielstwo Studentów Uniwersytetu Warszawskiego wystosowało list do rad pracowniczych zakładów pracy z prośbą o pomoc w walce o utrzymanie samorządności. List poparły także samorządy SGPiS, SGGW, AM, Politechniki.”
30 maja
-
„Na Wydziale Prawa i Administracji UW opublikowano opinię o prawnych skutkach odmowy przysięgi wojskowej. Prof. T. Dybowski, A. Gubiński, doc. H. Izdebski, prof. A. Murzynowski, prof. M. Pietrzak stwierdzili, że stan prawny regulowany ustawą z 1952 r. jest „wysoce niewłaściwy i wymagający zmian /.../ Jest trudną do zaakceptowania przez naukę prawa sytuacja, w której za odmowę wypowiedzenia przez niektórych poborowych kilku zdań mogą być oni skierowani na długi pobyt w zakładzie karnym”.
12 czerwca
-
„Pod zarzutem redagowania kwartalnika politycznego „Krytyka” (wydawanego od 1978 r.) aresztowano Jana Kofmana, dra historii z UW, Mirosławę Grabowską, dr socjologii z UW.”
29 lipca
-
Na Uniwersytecie Warszawskim spotkali się przedstawiciele samorządów studenckich 10 uczelni: UJ, AGH, UŁ, WSI Radom, UAM, UMK, UW, PW, UWr.
-
W oświadczeniu ze spotkania: „Nie będziemy uczestniczyć w tworzeniu żadnych fasadowych ciał, które miałyby powstać w miejsce autentycznych organów samorządu studentów [...] Oświadczamy ponadto, że stanowisko zajęte przez sejm w sprawie ustawy o szkolnictwie wyższym zmusza nas do publicznego ogłoszenia, że nie weźmiemy udziału w głosowaniu na posłów do Sejmu PRL”.
-
„Po południu w lokalu samorządu UW uczestnicy spotkania zwołali konferencję prasową.”
27 listopada
- prof. Zbigniewa Koczorowskiego – Wydział Chemii,
- doc. dr hab. Tadeusza Majdy, doc. dr hab. Andrzeja Sieroszewskiego – Wydział Neofilologii,
- prof. Andrzeja Wyrobisza, dr Adama Dobrońskiego – Wydział Humanistyczny Filii w Białymstoku,
- doc. Grzegorza Grzelaka – Wydział Psychologii.
zima
1986
29 stycznia
-
„Sąd Rejonowy w Warszawie skazał pracownika naukowego UW Macieja Zalewskiego na 1,5 roku więzienia. [...] Sędzia Kołtuniak wpuścił na rozprawę jedynie żonę Zalewskiego [...] w obawie by nikt nie podsłuchiwał, kazał zamknąć drzwi na klucz.”
23 października
-
„Akcję protestacyjną – niewypożyczania książek osobom spoza uczelni - zapowiedzieli od 1 stycznia pracownicy Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Na terenie UW pojawiły się plakaty z oświadczeniem Zebrania Ogólnego Pracowników Bibliotek UW, w którym żądają oni podwyższenia płac do średniej krajowej (ich przeciętne uposażenie wynosi 15 119 zł.)”.
1987
17 lutego
-
„Przedstawiciele 4 uczelni (AWF, SGGW, SGPIS, UW) utworzyli Unię NZS. Pierwszą akcją Unii była kampania ulotek i napisów na murach na rzecz uwolnienia studentów krakowskich, więzionych pod zarzutem działalności terrorystycznej”.
1 kwietnia
-
„Senat UW zaaprobował stanowisko swej specjalnej komisji stwierdzające, że decyzja ministra o utworzeniu studiów dla pracujących kierowanych na uczelnie przez swoje instytucje (chodzi przede wszystkim o wieczorowe studium psychologii dla pracowników MSW) godzi w konstytucyjną zasadę równości w dostępie do wiedzy. Senat postanowił skierować sprawę do Trybunału Konstytucyjnego.”
-
Przyjęto także sprawozdanie specjalnej komisji powołanej po interwencji studentów, których teczki personalne zostały przekazane SB.
-
Samorząd studentów UW wystosował interpelację do rektora w sprawie ankiety, której wypełnienie jest warunkiem zaliczenia semestru szkolenia wojskowego. Pytania dotyczą m.in. zagranicznych kontaktów studentów i ich rodzin, posiadanego majątku.
-
„S” Uniwersytetu Warszawskiego, NZS UW i redakcja „Refleksów” wezwały – jak co roku – do składania kwiatów pod wmurowaną w 1981 r. w Ogrodzie Botanicznym tablicą upamiętniającą rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Tym razem do uroczystości nie doszło, bowiem pod naciskiem z zewnątrz, dziekan Wydziału Biologii nakazał zamknięcie Ogrodu.
22 kwietnia
maj
-
Na Uniwersytecie Warszawskim pojawiły się ogłoszenia, iż studenci wydziałów humanistycznych po 3-miesięcznym przeszkoleniu w jednostce wojskowej mogą odbyć dalszą służbę w obronie cywilnej jako dowódcy plutonów OHP. Oferta nie dotyczy anglistów, germanistów i rusycystów.
13 maja
8 grudnia
-
405 osób podpisało wniosek o rejestrację NSZZ „S” Pracowników Uniwersytetu Warszawskiego, złożony 8 XII 1987 w Sądzie Wojewódzkim. W piśmie skierowanym równolegle do Rady Państwa ci sami sygnatariusze domagają się uchylenia tymczasowego przepisu zabraniającego istnienia więcej niż jednej organizacji związkowej w zakładzie.
16 grudnia
-
Happening – pochód Świętych Mikołajów z choinką, na wierzchołku której wisiała flaga NZS, kilkakroć okrążył BUW. Transparenty głosiły m.in.: „SZP-AIDS”, „Świecąc własnym przykładem poprawiasz bilans energetyczny kraju”.
1987
-
Został wydany, wzorowany na „Przewodniku Bibliograficznym”, spis bibliograficzny Książki niezależne `87 (sygnatura BUW: 553528). Spis opracowało Koło NSZZ „Solidarność” w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie w składzie: Barbara Arnold, Andrzej Barczewski, Ewa Brzostowska, Teresa Głowacka, Barbara Gniazdowska, Joanna Jaroszewska, Wanda Kromnam-Czajka, Jadwiga Lizurek, Ewa Ługowska, Anna Paluszkiewicz, Anna Pietrzak, Jerzy Siedlecki, Hanna Zasadowa.
grudzień 1987 r./styczeń 1988 r.
1988
17 lutego
-
Na dziedzińcu Uniwersytetu rozpoczęto zbieranie podpisów pod petycją do ministra żądającą legalizacji NZS. Rektor stwierdził, że możemy zbierać podpisy, ale wielki transparent solidarycą: „Żądamy pluralizmu” kłuje w oczy i nadaje naszej akcji charakter demonstracji politycznej.
19 lutego
-
Wiec protestacyjny na dziedzińcu UW, zorganizowany przez NZS (nieujawniany jeszcze) i pracowników BUW przeciw podwyżkom cen. Zgromadził „co najmniej 1000 osób”. [...] transparenty głosiły: „Zgodnie burczą nasze kiszki: dziękujemy za podwyżki”, „ Niech żyje Urban z rekompensaty”, „Od reformy szkodzą więcej PAP-ierosy i TASS-iemce”.
8 marca
-
„W 20 rocznicę Marca Uniwersytet Warszawski od świtu pozamykany był na cztery spusty. Wpuszczano tylko przez dwa boczne wejścia – jednym pracowników, drugim studentów UW. Inni gromadzili się na zewnątrz, przed Główna Bramą. Wewnątrz, na dziedzińcu o 11.30 zaczął się wiec. [...] O 12.30 zaczęła się sesja.”
-
Ujawnił się Komitet Założycielski NZS na UW. Tego dnia ok. 1000 studentów złożyło wnioski członkowskie; wniosek o rejestrację został odrzucony, jako „zagrażający porządkowi publicznemu”.
16 marca
25 marca
-
„Ok. 350 osób uczestniczyło 25 III w zebraniu Komitet Założycielski NSZZ „S” Uniwersytetu Warszawskiego [...] Poszczególne wydziały mają wyłonić delegatów, którzy utworzą robocze ciało wykonawcze KZ [...] Stwierdzono, że pierwsza odmowa rejestracji KZ nie przeszkadza złożeniu drugiego i dalszych wniosków, co pozwoli Komitetowi istnieć w sposób ciągły.”
kwiecień
-
„NZS zagraża spokojowi lub porządkowi społecznemu”. Odmowę rejestracji z takim uzasadnieniem otrzymały – po Komitecie Założycielskim NZS Uniwersytetu Warszawskiego – także dwa komitety wydziałowe UW, które próbowały szczęścia w innych urzędach dzielnicowych właściwych dla lokalizacji tych wydziałów.
27 kwietnia
-
Happening wokół budynku Studium Wojskowego Uniwersytetu Warszawskiego - armie w hełmach z „Żołnierza Wolności”, z tekturowymi armatami i czołgami, przeprowadziły „Stosunkowo wielkie manewry AntyMON-SB”. Transparenty głosiły: „Rambo z nami”, „Żyta i Oliwy – Baryła”.
5 maja
-
Strajk okupacyjny na UW w ramach „największej akcji solidarnościowej od wprowadzenia stanu wojennego”, walczono o trzy postulaty: pluralizm związkowy, uwolnienie więźniów sumienia, sprawy uczelni – autonomię, zniesienie praktyk studenckich i szkolenia wojskowego.
3 października
-
Wiec – „brama Uniwersytetu udekorowana napisem „Solidarność”. Na BUW olbrzymi transparent z postulatami pracowników i napis: „Legalność dla NSZZ „Solidarność” i NZS-u. Popieramy Lecha Wałęsę”. [...] Kilka tysięcy uczestników, mnóstwo plakatów i transparentów. Głos zabrał prof. Białkowski: „ciało rektorskie popiera idee zalegalizowania NSZZ „Solidarność” i NZS. Nasze stanowisko nie jest koniunkturalne – uważamy, że każda grupa studentów i pracowników, która chce prowadzić działalność, powinna mieć do tego prawo”.
5 października
10 października
19 października
20 października
23 października
-
Studenci UW i Uniwersytetu Wrocławskiego wyłonili „wspólną reprezentację dla koordynowania działań na rzecz zmiany zasad szkolenia wojskowego”. Żądania studentów to: „zniesienie egzaminu z wojska, zmniejszenie liczby godzin oraz zaliczania jako warunku ukończenia studiów, zwolnienie studentek i studentów z kategorią „E”, skrócenie i zmiana służby absolwentów”.
4 listopada
9 listopada
11 listopada
-
„Studenci Uniwersytetu przybyli na rocznicową mszę 11 XI w zorganizowanej tysiącosobowej kolumnie wprost z dziedzińca UW. Po mszy olbrzymi pochód przeszedł pod Grób Nieznanego Żołnierza - po raz pierwszy od 1981 r. nie zatrzymywany przez MO. Uroczystość zakłócili studenci z NZS organizując demonstracje na ul. Królewskiej, wkrótce jednak rozproszoną przez ZOMO.”
II połowa listopada
5 grudnia
19 grudnia
1989
9-10 stycznia
28 stycznia
-
Z uchwały 7 sędziów SN: „Nazwa zakładowej organizacji związkowej, poza wskazaniem nazwy zakładu pracy, gałęzi pracy, rodzaju zatrudnienia lub zawodu zrzeszonych pracowników [...] może zawierać dodatkowe określenie, np. „Solidarność”.
19 lutego
10 marca
20-26 marca
1 kwietnia
18 czerwca
29 czerwca
6 lipca
- Prof. Andrzej Kajetan Wróblewski został wybrany na rektora UW.
Literatura 1981
„Solidarność Uniwersytetu Warszawskiego” 1981 nr 2.
1982
Instytut Psychologii UW. „Tygodnik Wojenny NSZZ Solidarność” 1982 nr 41.
Uniwersytet protestuje. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1982 nr 10.
Uniwersytet Warszawski : czas próby. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1982 nr 16.
Uniwersytet Warszawski. „Tygodnik Wojenny NSZZ „Solidarność” 1982 nr 41.
1983
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1983 nr 45.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1983 nr 52.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1983 nr 70.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1983 nr 71.
Posiedzenie Senatu Uniwersytetu Warszawskiego. „Tygodnik Mazowsze Solidarność”
1983 nr 58.
W szkołach wyższych. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1983 nr 54.
1984
Czerwony alarm na uczelni. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 106.
Kłopoty z uczelniami. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 110.
Naloty SB na koło naukowe UW. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 83.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 80/81.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 84.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność: 1984 nr 88.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 89.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 92.
[Nota]. „ Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 103.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 104.
Uniwersytet wybrał rektora. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 109.
Władza próbuje unieważnić wybory na UW. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 83.
Wybory rektorów. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1984 nr 87.
1985
Dintojra na uczelniach. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 149.
Nowe aresztowania w Warszawie. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 134.
Od nowa. O nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 130.
Profesorowie prawa o odmowie przysięgi. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 136.
Trwa seria aresztowań. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 143/144.
Uczelnia : początek końca. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 118.
Uczelnie przeciw nowelizacji. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 119.
Uczelnie przeciw nowelizacji. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 120.
Uczelnie przeciw nowelizacji. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 122
1985 nr 130.
W obronie praw uczelni. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 132.
W imieniu samorządów 10 uczelni. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1985 nr 137.
1986
Procesy. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1986 nr 157.
W obronie naszych praw. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1986 nr 189.
1987
Na Uniwersytecie Warszawskim. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1987 nr 210.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1987 nr 212.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1987 nr 200.
Rocznica marca. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1987 nr 202.
W obronie naszych praw. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1987 nr 201.
1988
Kamiński Mariusz: Po wiecu. Rozmowa z …, członkiem Komitetu Założycielskiego
NZS UW. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 242.
Kamiński Mariusz: Trochę już wywalczyliśmy. Z rozmowy z …. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 271.
Komitety założycielskie NSZZ „S”. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 233.
Komitety założycielskie NSZZ „S”. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 245.
Marzec – 20 rocznica. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 242.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 275.
NZS na uczelniach. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 246.
Obchody w Warszawie. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 271.
Ożywienie na uczelniach. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 240.
Ratujmy BUW. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 234.
Ratujmy BUW. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 236.
SB chwilowo górą. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 272.
Studenci do wojska : zapowiedź sukcesu. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 273.
Studenci precz od wojska. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 268.
Studenci wiecują. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 267.
Wiec na Uniwersytecie. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 266.
Wojsko gra na zwłokę. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1988 nr 270.
1989
Jaki Pan ma program. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1989 nr 286.
Jedlicki Jerzy: Rozmyślania w Audytorium Maximum. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1989 nr 276.
[Nota]. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1989 nr 277.
W obronie Vaclava Havla. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1989 nr 288.
Wolna księgarnia na UW. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1989 nr 279.
Wybory w regionie. „Tygodnik Mazowsze Solidarność” 1989 nr 283.
1980 - 1989
Pernal Marek, Skórzyński Jan: Kalendarium Solidarności 1980 – 1989. Warszawa : Omnipress : Versus, 1990.
Mantel-Niećko Joanna: Próba sił : źródła do dziejów Uniwersytetu Warszawskiego po 13 grudnia 1981 r., przy współpracy Marii Stanowskiej [et al.]. [Warszawa] : Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1991.
Stan wojenny w Polsce 1981-1983, pod red. Antoniego Dudka. Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, 2003.
Laskowski Krzysztof: NSZZ „Solidarność” Uniwersytetu Warszawskiego. „Uniwersytet Warszawski” 2005 nr 2, s. 22-23.
Rewolucja Solidarności. Polska od sierpnia 1980 do grudnia1981. „Polityka” 2005, Wydanie specjalne nr 4 /2005.